Heel veel mensen halen vermogen, spanning en stroom door elkaar. Dat lijkt onschuldig maar kan toch behoorlijke gevolgen hebben.
Terug naar de basis
- Spanning wordt uitgedrukt in Volt
- Stroom wordt uitgedrukt in Ampère
- Vermogen wordt uitgedrukt in Watt
We kennen ook de voorvoegsels milli (een duizendste), kilo (duizend) en mega (miljoen).
Een milliwatt is een duizendste watt en schrijf je als 0,001 watt.
Vergelijking met water
Ik maak graag de vergelijking met druk en stroom in een waterleiding. Hier zijn de meeste mensen wat meer mee vertrouwd. De spanning is de druk die het water door de leiding wil persen. Dit leidt tot een bepaalde stroom. Hoe hoger de druk, des te hoger de stroom.
Het stromende water heeft een bepaalde ‘kracht’, vermogen. Hoe hoger de stroom en spanning, des te hoger dit vermogen. Bij elektronica is het ook zo.
Vermogen kan als volgt worden berekend:
Vermogen(W) = Spanning(V) x Stroom(A)
Stel we hebben een lamp die werkt op 5 volt. Hij levert 10 watt. Dan is de stroom bij aansluiten van de 5 volt batterij 2 ampère.
nu nemen we een lamp die werkt op 10 volt. Hij levert ook 10 watt. Bij aansluiten van een batterij van 10 volt loopt er een stroom van 1 ampère.
Spanning en stroom in een omvormer
De ideale omvormer heeft geen verlies. Vraagt een apparaat aangesloten op de omvormer een bepaald vermogen dan is het vermogen dat wordt afgenomen uit de accu gelijk aan het vermogen aan de uitgang.
We nemen een 12 naar 230 volt omvormer die wordt belast met een flinke LCD TV van 120 watt. De spanning aan de accuzijde is 12 volt, de stroom is dus 120/12=10 ampère gelijkstroom.
Aan de 230 volt uitgang is de stroom een stuk lager! Namelijk 120/230 is ongeveer een halve ampère.
Pas dus goed op met vermenigvuldigen van spanning en stroom en neem deze aan dezelfde in- of uitgang.
Vermogen laptop
Een mooi voorbeeld is een laptop. Ik krijg wel eens mensen aan de lijn die melden dat hun laptop 1000 watt verbruikt. Dat staat haaks op mijn ervaring dat een laptop gemiddeld 70 watt verbruikt. Hoe kan dat?
Bij navragen blijkt dat men de gegevens op de laptop verkeerd heeft afgelezen. Op de adapter staat bijvoorbeeld 230 volt, 0.4 ampère. Op de uitgang staat 20 volt, 4 ampère. Aan de ingang wordt dus 230×0.4 = 92 watt afgenomen, aan de uitgang 80 watt. De 12 watt is het verlies in de adapter (watt).
Als je per ongeluk in- en uitgangsgegevens door elkaar haalt en de 230 volt met de 4 ampère vermenigvuldigt zou je kunnen denken dat de laptop wel 1000 watt verbruikt.